Groot gemeentelijk communicatieonderzoek: communicatie gaat erop vooruit – maar niet overal (2017)
Hoe is het gesteld met de gemeentelijke communicatie in Vlaanderen? Geen betere graadmeter dan het 'Groot Gemeentelijk Communicatieonderzoek' dat elke vier jaar gevoerd wordt door Memori. Benieuwd naar de resultaten en belangrijkste bevindingen?
Een korte samenvatting:
Voor de vijfde keer sinds 1997 organiseerde het onderzoekscentrum Memori (Thomas More Mechelen) dit voorjaar deze grootschalige bevraging bij de gemeentelijke communicatiediensten. Dankzij de medewerking van de VVSG en Kortom was de respons zeer groot: 78% van de Vlaamse gemeenten nam deel.
Dit zijn een aantal kernbevindingen:
- Lokale overheden communiceren minder ad hoc en zijn een stuk minder 'doenerig' dan vroeger. Ze maken meer werk van doordachte en publieksgerichte communicatie.
- Gemeenten ontwikkelen niet alleen bijkomende digitale kanalen. Er is toenemende aandacht voor mondelinge communicatie met de burgers. Ook gedrukte media en pers blijven belangrijk.
- Markant is dat kleine gemeenten afgelopen jaren nauwelijks vooruitgingen in hun communicatiewerk. En er is een opvallend provinciaal verschil: lokale overheden in Vlaams-Brabant bieden minder uitgebouwde communicatievoorzieningen dan deze in de andere provincies. Gemeenten in de provincies Antwerpen en Limburg communiceren het sterkst.
Professionalisering
Het communicatierapport geeft bevindingen die een stuk positiever zijn dan dat van vorige editie (2013). Er is in de Vlaamse gemeenten hard gewerkt aan de communicatiewinkel. In het algemeen stellen we vast dat steden en gemeenten afgelopen vijf jaar meer communicatievoorzieningen ontwikkelden en ze hun communicatie professioneler maakten.
Meer doordacht
In 2013 merkten we dat gemeenten meer communicatie-initiatieven en -kanalen inzetten, maar doorgaans zonder al te veel communicatieplanning of afspraken over hoe om te gaan met bijvoorbeeld sociale media of pers. Nu ligt dat anders: de communicatie-initiatieven en -kanalen blijven toenemen maar dat verloopt minder ad hoc: gevoelig meer dan vorige keer is er sprake van doordacht communicatiebeleid, communicatieplanning, richtlijnen en afspraken omtrent verschillende aspecten van de gemeentelijke communicatiewerking.
Sterkere communicatiediensten
Bijna negen gemeenten op tien heeft ondertussen een communicatiedienst (t.o.v. zeven op tien in 2013). We merken er een lichte stijging van de personeelsinzet voor communicatie (10 à 15%). Opvallend is dat bij vier gemeenten op tien afgelopen vijf jaar een nieuwe communicatieambtenaar in functie kwam.
Ze maken meer dan ooit werk van bijkomende gerichte communicatie naar specifieke doelgroepen. Er is extra aandacht voor bewonersparticipatie en meer gemeenten meten het bereik van hun communicatie-inspanningen.
Meer kanalen en meer verschillende kanalen
Gemiddeld zet een gemeente 16 communicatiekanalen in.
Er is daarbij niet alleen een sterk toegenomen gebruik van een waaier aan digitale kanalen. Lokale overheden zetten ook meer in op mondelinge communicatiekanalen (centrale infolijnen, bewonersvergaderingen, huisbezoeken, …). Dat leidt echter niet tot een kleiner aanbod van gedrukte communicatiemiddelen: die blijven min of meer stabiel.
De digitale en vooral de gedrukte lokale persmedia vormen voor veel gemeenten een instrument voor betaalde content. De inzet in betaalde ruimte bij audiovisuele media (regionale TV en lokale radio) is evenwel gehalveerd.
Kleinste gemeenten problematisch
Maar uitdrukkelijker dan ooit blijven de kleinste gemeenten (-10.000 inwoners) achter: zij gaan nauwelijks vooruit en de achterstand in lokale communicatievoorzieningen neemt nog meer toe ten opzichte van middelgrote en grote gemeenten en steden.
Sterkste communicatie in provincies Antwerpen en Limburg
Net zoals in vorige bevragingen scoren de provincies Antwerpen en Limburg het best qua lokale communicatievoorzieningen. Vlaams-Brabant blijft achter. West-Vlaanderen scoorde veeleer matig in 2013, staat nu op gemiddeld niveau en is op een aantal vlakken 'anders' in gemeentelijke communicatievoorzieningen dan elders. Oost-Vlaanderen is nog uitdrukkelijker dan in 2013 de 'meest gemiddelde' provincie.
Meer info?
Bij 'Documenten' kan je de resultaten, het syntheserapport en een bijhorende presentatie downloaden.
Voor verdere toelichting kan je terecht bij onderzoeker eric@kortom.be